Argentijnse tango in Groningen

Wat is Argentijnse Tango?

De Argentijnse tango (niet te verwarren met ballroom-tango) is een dans waarbij improvisatie, het opwindende spel van leiden en volgen en het vloeiend bewegen op de melancholische klanken van de bandoneon, op een boeiende wijze met elkaar harmonieren. De ronde sierlijke bewegingen van de dansers, het krachtige, flitsende benen- en voetenwerk en de geïmproviseerde figuren geven de Argentijnse tango een bijzonder cachet. Muziek en dans zijn poëtisch en vervullen in deze hectische maatschappij een toenemende behoefte aan ontspanning en romantiek.

Cultureel erfgoed

Op 30 september 2009 heeft Unesco van de Verenigde Naties de Argentijnse tango tot "immaterieel cultureel erfgoed" verklaard. Daarmee mag de Argentijnse tango als kunst en traditie zich internationaal verheugen in extra aandacht, bescherming, promotie en ondersteuning.

Historia

De Argentijnse tango is onstaan onder de wanhopige immigranten uit Europa (Italië, Spanje, Engeland, Duitsland, Polen, Rusland) en de gaucho's en slaven van het platteland van Zuid Amerika die de stad Buenos Aires eind 19e eeuw overstroomden. 3 miljoen mannen lieten hun families in de steek om hun geluk te beproeven in een ver en vreemd land. Onder hen veel Italiaanse seizoensarbeiders die zich definitief in Buenos Aires vestigden.
Daar werden in de huurkazernes en de danssalons nieuwe pasjes en figuren bedacht en geoefend, om laat in de nacht nog eens uit te proberen op de dames in de ‘milonga’s’. Deze bijeenkomsten van verschillende immigranten en naar de stad getrokken ‘gaucho’s’ (Argentijnse cowboys) groeiden uit tot nachtelijke dansfestijnen. 

Musica

Een grote diversiteit aan muzikale invloeden maakt de ontstaansgeschiedenis van de Argentijnse tango zeer complex en onduidelijk. Van Cubaanse ‘habanera’, Argentijnse ‘milongas’, en Spaanse ‘flamenco’ zijn er in verwerkt. Afrikaanse ‘candombe’ percussie, violen uit de Oost Europese ‘klezmer, polka, walz’ en ‘mazurka’ en Zuid Europese volksliederen hebben ook hun steentje bijgedragen. De originele tango werd gespeeld op viool, gitaar en fluit (en in het prille begin nog percussie). Rond de eeuwwisseling werd daar door de Italiaanse immigranten de van oorsprong Duitse 'bandoneon’ aan toegevoegd. Zo ontstond het karakteristieke melancholische geluid van de Argentijnse tango. 

Cantante

In Buenos Aires beleefde de Argentijnse tango haar ‘Gouden Eeuw’ aan het begin van de 20ste eeuw. Rond 1920 waren de theaters en clubs van de stad elke avond voorzien van grote tango-orkesten. En Carlos Gardel was als zanger van de Argentijnse tango’s de onomstreden ster. Als vaderloze immigrant was hij de personificatie van de Argentijnse tango, maar zijn stem, meer dan welke ook geassocieerd met de tango, oversteeg de grenzen van sociale klassen. In de loop van zijn carrière nam hij circa 1000 songs op en acteerde in Amerikaanse films. In 1935, tijdens een tour in Colombia, kwam Gardel om het leven bij een vliegtuigongeluk.

Baile

In het begin was de Argentijnse Tango paria-muziek, een ondergrondse passie, waar de elite van Buenos Aires op neerkeek. De oorsprong lag immers bij de werkloze gaucho’s en de immigranten. Maar toen de dans de oceaan overstak naar Parijs, was Europa al snel in de ban van de klanken en bewegingen. Het was de eerste ‘latin’ dans, die een breed publiek buiten Zuid-Amerika kreeg en voorbestemd was om de wereld te gaan veroveren. Omdat de Argentijnse elite alles overnam dat trendy was in Europa, moesten ze de tango ook accepteren.

Dat de Argentijnse tango in de bordelen zou zijn geboren is een fabeltje, ontstaan doordat (zowel in Buenos Aires als in Parijs) de ‘elite’ voor het eerst met de tango in aanraking kwam tijdens stiekeme bezoeken aan het ranzige milieu van havencafé’s en bordelen.
De tweede helft van de twintigste eeuw bracht weinig goeds voor de Argentijnse tango. De nieuwe muzieksoorten zorgden ervoor dat partnerdansen uit de smaak raakte. Bovendien kende Argentinië tot de jaren tachtig een serie dictatoriale bewinden; Samenscholingen werden verboden en er viel weinig meer te dansen. Het fragiele evenwicht tussen verdriet en plezier, dat de kern van de Argentijnse tango lijkt te zijn, was verstoord.

Maar de laatste jaren zit de Argentijnse tango wereldwijd gelukkig weer in de lift en is razend populair. Ook in Buenos Aires, waar het leven wederom niet makkelijk is, maakt de Argentijnse tango een nieuwe bloeiperiode door en is de dans voortdurend in ontwikkeling.